Zatory płatnicze – co powinna zawierać umowa w kwestii terminów?
W kwestii terminów płatności w transakcjach handlowych, ważne jest określenie odpowiednich postanowień w umowie.
Zgodnie z ustawą z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia zatorów płatniczych, wprowadzono nowe rozwiązania, które dają przedsiębiorcom dodatkową ochronę.
Generalnie termin zapłaty określony w umowie nie może przekraczać:
- 60 dni od dnia doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, które potwierdzają dostawę towaru lub wykonanie usługi, jeśli dłużnikiem jest podmiot niepubliczny (firma prywatna) lub publiczny podmiot leczniczy.
- 30 dni od doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, które potwierdzają dostawę towaru lub wykonanie usługi, jeśli dłużnikiem jest podmiot publiczny (za wyjątkiem publicznych podmiotów leczniczych).
Trzeba pamiętać, że możliwe jest ustalenie w umowie dłuższego terminu niż 60 dni, pod warunkiem że:
- wierzycielem nie jest mikroprzedsiębiorca, mały przedsiębiorca albo średni przedsiębiorca,
- ustalenie to nie jest rażąco nieuczciwe wobec wierzyciela,
- transakcja odbywa się między przedsiębiorcami sektora prywatnego.
Co ważne, w przypadku podzielenia wynagrodzenia na płatności częściowe, termin zapłaty wierzycielowi każdej z części nie może być dłuższy niż 60 dni.
Sankcją za ustalenie w umowie terminu zapłaty niezgodnego z ustawą są dla dłużnika odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych, które przysługują wierzycielowi:
- po upływie 30 dni (jeśli dłużnikiem jest podmiot publiczny nieleczniczy) lub
- 60 dni (jeśli dłużnikiem jest podmiot publiczny leczniczy lub podmiot prywatny), liczonych od dnia doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, potwierdzających dostawę towaru lub wykonanie usługi.
Jeśli termin zapłaty określony w umowie jest wobec wierzyciela rażąco nieuczciwy, może on żądać ustalenia i potwierdzenia tego faktu przez sąd. Istotne jest jednak, aby wierzyciel zachował termin 3 lat od dnia, w którym nastąpiła lub miała nastąpić zapłata. W tym przypadku, następuje odwrócenie ciężaru dowodu, i to dłużnik będzie musiał udowodnić, że termin dłuższy niż 60 dni nie jest rażąco nieuczciwy wobec wierzyciela.
Wierzyciel nie może zrzec się roszczenia o ustalenie, że termin zapłaty jest rażąco nieuczciwy. Takie zrzeczenie będzie nieskuteczne.
Sąd może uznać postanowienia umowy za rażąco nieuczciwe wobec wierzyciela po zbadaniu wszystkich okoliczności sprawy. Weźmie w szczególności pod uwagę:
- rażące odstępstwa od dobrych praktyk handlowych, które naruszają zasadę działania w dobrej wierze i zasadę rzetelności,
- właściwość towaru lub usługi, które są przedmiotem transakcji handlowej,
- dostosowanie harmonogramu dostawy towarów lub wykonania usługi w częściach do harmonogramu płatności częściowych.
Co do zasady termin zapłaty transakcji handlowej liczymy od dnia doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, potwierdzających dostawę towaru lub wykonanie usługi.
W przypadku gdy nie jest możliwe ustalenie dnia doręczenia faktury lub rachunku potwierdzających dostawę towaru lub wykonanie usługi, lub faktura lub rachunek zostały doręczone przed dostawą towaru lub wykonaniem usługi, to termin zapłaty jest liczony od dnia otrzymania przez dłużnika towaru lub usługi.
