Trudny czas dla uczestników rynku zamówień publicznych, w celu wsparcia wykonawców Tarcza 4.0 przewidywała szczegółowe rozwiązania w zakresie możliwości potrącenia kar umownych przez Zamawiających publicznych. Skoro ustawodawca zdecydował się „odwołać” epidemię, zatem wracają rynkowe zasady gry również w kontekście kar umownych i ich potrącania przez Zamawiających.
Skutki uchylenia art. 15r(1) ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 lub innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych.
Z dniem 24 sierpnia 2022 r. na mocy ustawy z dnia 5 sierpnia 2022 r. o zmianie ustawy o Rządowym Funduszu Rozwoju Dróg oraz niektórych innych ustaw (dalej jako ustawa zmieniająca) przestał obowiązywać art. 15r(1) ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 lub innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (dalej „specustawy Covidowej), który wprowadzał zakaz potrącania kar umownych zastrzeżonych na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania umowy oraz dochodzenia zaspokojenia kary umownej z zabezpieczenia należytego wykonania umowy w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego w związku z Covid-19 oraz przez 90 dni od dnia odwołania stanu, który obowiązywał jako ostatni.
Chodź uchylenie nastąpiło nagle, bez wyznaczenia vacatio legis, to zgodnie z art. 32 ustawy zmieniającej Ustawodawca zadecydował, że przywrócenie możliwości potrącania kar umownych lub zaspokojenia kar z zabezpieczenia zostanie odroczona w czasie, przy czym zróżnicował datę możliwego potrącenia kary umownej (lub jej zaspokojenia z zabezpieczenia) od chwili postania zdarzenia uzasadniającego naliczenie kary umownej.
I tak w przypadku zdarzeń powstałych:
– od dnia 20 marca 2020 r. do dnia 31 grudnia 2020 r. potrącenie kary umownej możliwe jest od dnia 01 października 2022 r.
– od dnia 01 stycznia 2021 r. do dnia 31 grudnia 2021 r. potrącenie kary umownej możliwe jest od dnia 01 stycznia 2023 r.
– od dnia 01 stycznia 2022 r. do dnia 24 sierpnia 2022 r. potrącenie kary umownej możliwe jest od dnia 01 kwietnia 2023 r.
Należy przy tym mieć na uwadze, że w czasie obowiązywania art. 15r1 ustawy Covidowej terminy przedawnienia roszczenia w nim wymienione ulegały zawieszeniu, a ich bieg rozpoczął się (lub wznowił) z dniem, od którego możliwe jest ich egzekwowanie.
W przypadku zaspakajania kar umownych z zabezpieczenia należytego wykonania umowy Ustawodawca przewidział możliwość zaspokojenia się przez Zamawiającego przed upływem wskazanych wyżej terminów. Co do zasady zastosowanie będzie miała opisana wyżej zasada, tj. zaspokojenie roszczenia z zabezpieczenia będzie możliwe we wskazanych wyżej terminach (w zależności o daty powstania zdarzenia uzasadniającego naliczenie kary umownej). Jednakże w sytuacji gdy termin zabezpieczenia upływałby przed wskazanymi wyżej terminami, to Zamawiający będzie mógł zaspokoić się przed ich upływem, chyba że wykonawca na 14 dni przed upływem ważności zabezpieczenia, każdorazowo przedłuży jego ważność lub wniesie nowe zabezpieczenie, którego warunki zostaną zaakceptowane przez zamawiającego.
